Participación de Entidades locais en Asuntos Europeos

 O sistema de cooperación entre os diferentes niveis territoriais conta cunha organización especial para atender os asuntos derivados do proceso de integración comunitaria. As sucesivas reformas dos tratados comunitarios han suposto un incremento das competencias da Unión Europea, o que afecta o sistema interno competencial, e tamén ao ámbito de atribucións recoñecidas ás Entidades locais. Para atender esta nova necesidade articulouse un sistema de participación local nos casos nos que o acto ou norma comunitaria ten encaixe nas competencias ou afecta os intereses das Entidades locais. Da mesma maneira, a xeneralización da actividade exterior destas Entidades obrigou a arbitrar instrumentos de coordinación para garantir a coherencia e encaixe desta actividade nas competencias que en relacións internacionais corresponden en exclusiva ao Estado.

Unión Europea

A Unión Europea (UE) foi instituida polo Tratado da Unión Europea (Maastricht, 1992).

A Unión é á vez unha organización xurídica e un proxecto político na medida en que ten por misión «organizar de modo coherente e solidario as relacións entre os Estados membros e entre os seus pobos» (artigo 1 do Tratado da Unión Europea).

A Unión Europea ten como obxectivos a promoción do progreso económico e social, o desenvolvemento sustentable, un espazo sen fronteiras interiores e unha unión económica e monetaria.

Entre as políticas da Unión Europea podemos destacar a Política Rexional en virtude da cal se desenvolven accións no ámbito local.

No seo de as institucións da Unión Europea, o Comité das Rexións (CDR) é a asemblea política que permite aos entes locais e rexionais manifestarse no seo da Unión Europea.

Un instrumento fundamental da Política Rexional da Unión Europea son os fondos europeos. Desde esta páxina poderá consultar máis información sobre fondos europeos destinados a Entidades locais.

Consello de Europa

O Consello de Europa é unha organización internacional creada o 5 de maio de 1949 e a que pertencen 47 Estados europeos (todos coas excepcións de Bielorrusia e a Santa Sé). Ten entre os seus obxectivos favorecer en Europa un espazo democrático e xurídico común, organizado ao redor do Convenio europeo dos dereitos humanos e doutros textos de referencia sobre a protección do individuo, así como a promoción da autonomía local, considerada como un elemento fundamental dos Estados democráticos e concreción esencial dos principios de democracia e subsidiariedad.

O Ministerio de Facenda e Administracións Públicas, como un servizo ás Entidades locais e aos cidadáns, ofrece unha versión en castelán dalgúns dos documentos máis relevantes do Consello de Europa en materia de autonomías territoriais. Os Convenios teñen natureza xurídica vinculante, mentres as Recomendacións son instrumentos xurídicos non vinculantes, dirixidos a inspirar a lexislación e a práctica nacionais. Todos os aquí publicados foron ratificados por España, no primeiro caso, e votados favorablemente, no segundo.
 

A continuación incorpórase  unha selección de documentos do Congreso de Poderes Locais e Rexionais de Europa (CPLRE), cámara representativa das Entidades locais e rexionais que constitúe unha institución integrada na organización do Consello de Europa:

Para consultar máis información referente ao Congreso de Poderes Locais e Rexionais do Consello de Europa pique a seguinte ligazón.

Agrupacións Europeas de Cooperación Territorial

As entidades locais poden participar nas Agrupacións Europeas de Cooperación Territorial (en diante AECT). As AECT están reguladas por estas normas:

  • O Regulamento (CE) 1082/2006 do Parlamento Europeo e do Consello, de 5 de xullo de 2006, sobre a Agrupación Europea de Cooperación Territorial (AECT), Diario Oficial L 210 de 31.7.2006. 
  • Cando devandito Regulamento o autorice expresamente, polas disposicións do convenio e dos estatutos.
  • No caso de cuestións non reguladas, ou reguladas só en parte polo presente Regulamento, polo Dereito do Estado membro no que a AECT teña o seu domicilio social.

 En España regúlanse no Real Decreto 37/2008, de 18 de xaneiro, polo que se adoptan as medidas necesarias para a aplicación efectiva do Regulamento (CE) n.º 1082/2006, do Parlamento Europeo e do Consello, de 5 de xullo de 2006, sobre a Agrupación Europea de Cooperación Territorial (AECT).

As AECT son persoas xurídico-públicas, constituídas por entidades ou organismos de polo menos dous Estados membros da Unión Europea, que teñen por obxecto facilitar e fomentar a cooperación transfronteiriza, transnacional e interregional, co fin exclusivo de reforzar a cohesión económica e social.

As AECT serven como instrumento de cooperación a escala comunitaria para superar os obstáculos que dificultan a cooperación transfronteiriza, xa que permiten que as agrupacións cooperativas poidan pór en marcha proxectos de cooperación territorial cofinanciados pola Comunidade ou levar a cabo actividades de cooperación territorial por iniciativa dos Estados membros.

As competencias da AECT fíxanse nun convenio de cooperación obrigatorio que se crea por iniciativa dos seus membros, os cales deciden se a AECT é unha entidade xurídica autónoma ou se confían as tarefas a un do devanditos membros. O seu funcionamento virá regulado nos Estatutos que as mesmas aproben cos límites e requisitos reglamentariamente establecidos.

O Regulamento citado foi modificado polo Regulamento nº 1302/2013, do Parlamento Europeo e do Consello, de 17 de decembro de 2013, o que deu lugar á aprobación polo Goberno español do Real Decreto 23/2015, de 23 de xaneiro, que adapta as novas previsións do Regulamento ao ámbito interno español.

Máis  información

 

Convenios de Cooperación Transfronteiriza

As entidades locais españolas poden participar en diversas fórmulas de cooperación transfronteiriza.

O Convenio Marco Europeo sobre Cooperación Transfronteiriza, tamén denominado Tratado de Madrid, asinouse nesta cidade o 21 de maio de 1980, sendo subscrito por España en xullo de 1990 (BOE de 16 de outubro de 1990). O Convenio Marco entra en vigor en España o 25 de novembro de 1990, dando inicio a un activo proceso de concertación a nivel transfronteirizo.

A cooperación transfronteiriza dáse no seo do Consello de Europa e  require a previa celebración de tratados internacionais bilaterais ou multilaterais que desenvolvan e especifiquen as disposicións do Convenio Marco Europeo. Non permite a participación dos Estados Membros como tales senón só das súas instancias territoriais locais e rexionais, circunscribíndose ademais á cooperación entre entidades contiguas ou lindeiras a ambos os dous lados da fronteira.

Con posterioridade ao Convenio Marco Europeo, viuse a conveniencia de incorporar ao mesmos dous protocolos que responden a diferentes necesidades. Ningún dos cales foi asinado por España como consecuencia de que xa ten cubertos os seus intereses a través dos dous Tratados bilaterais que ten subscritos con Francia e Portugal, o Tratado de Bayona e o Tratado de Valencia, respectivamente.

Máis información

Outros Organismos Internacionais

Na seguinte ligazón poderá acceder ás páxinas doutros Organismos Internacionais que desenvolven actividades no ámbito local.

Redes municipais

As redes municipais son agrupacións voluntarias de municipios e outras entidades, que teñen por obxecto fundamental o intercambio de experiencias e o desenvolvemento de proxectos e actuacións nun determinado ámbito de actividade co obxecto de axuntar esforzos e coñecementos para actuar como grupo de presión e fortalecer a posición institucional dos mesmos.

A través das redes impúlsase  o desenvolvemento económico dos municipios, prodúcese un intercambio de experiencias e boas prácticas, trátase de influír nas decisións do Estado, a Unión Europea ou organismos internacionais para que os intereses municipais sexan considerados na toma de decisións, lógrase un impulso de as políticas locais e realízanse accións conxuntas de promoción e divulgación de coñecementos.