‘El terror a portada. 60 años de terrorismo en España’ (Ermua 2022-06-17)

17/06/2022

Gobernuaren ordezkariaren itzaldia, Denis Itxaso

Egun on,

Ermuko alkatea (Juan Carlos Abascal); El Correo-ko presidentea (Enrique Ybarra); Miguel Ángel Blanco Fundazioko presidentea (Marimar Blanco); Terrorismoaren Biktimen Fundazioko presidentea (Tomás Caballero); Terrorismoaren Biktimen Oroimenerako Zentroa Fundazioko zuzendaria (Florencio Domínguez), El Correo eta Diario Vasco-ko zuzendariak, terrorismoaren biktimen ordezkariak eta gainerako agintariak.

1960ko ekainaren 27an 20 hilabeteko haurtxo bat, Begoña Urroz Ibarrola, Donostian hil zuen Directorio Revolucionario Ibérico de Liberación-aren bonba batek. Espainiako terrorismoaren lehen biktima izan zen, zerrenda luze horretan geroago jaso ziren 1.300etik gora biktimen artean.

El terror a portada. 60 años de terrorismo en España erakusketa Espainian Vocento Taldeko egunkariek euren lehen orrialdeetara eraman zituzten ekintza terroristen berriak jasotzen ditu. Gordintasun osoko informazioa da. Gure herriko kaleak eta plazak odol errugabez tindatu zituen zentzugabekeria kriminal baten historiaren mugarriak dira.

Euskal Autonomia Erkidegoko Espainiako Gobernuaren ordezkaria naizen aldetik, ohore handiz hartzen dut inaugurazio honetan Ermua bezalako leku enblematiko batean parte hartzea. Honekin  batera, Miguel Angel Blanco udalerri horretako zinegotziaren hilketaren 25. urteurrenean programatutako ekitaldiak ere hasten dira. Hilketa honek gizarte matxinada ekarri zuen, mugarri bat, herritarrek ETAren krimenei ematen zieten erantzunean kontzientzietan astinketa.

Herritarren erantzun eredugarri eta demokratiko baten 25 urte: ‘Honaino iritsi gara' bat, erabateko eta aho batez esanda. ETAren amaierarako erabakigarria izan zen gizarte erreakzioa. Bihotzezko oroipenetik Miguel Angelentzat, biktima guztientzat, haien familientzat eta hurbilekoentzat, urteurren honek uztailaren 12 hartan demokratikoki askatasunaren, bakearen eta bizikidetzaren alde altxatu zen Espainiako gizartearekiko aitortza eta omenaldia izan behar du.

Carlos Totorikaren hitzak berreskuratu nahi ditut, 1997ko uztail madarikatu hartan Ermuko alkate eta herritarren matxinada horren katalizatzaile izan zena: “ETAk pultsua galdu zuen. Terrorismoak beldurra sortu eta jendea geldiarazi nahi du. Baina sumindurak beldurra gainditu zuen. Jendea seguru sentitzen zen elkartuta eta erakundeek  lagunduta”. Eta nik gehitzen dut: Miguel Angel Blanco hotz eta kalkulatuz exekutatu zutenek zitalkeria egin zuten. Eta denbora gutxitan ulertu genuen. Erreakzioa berehalakoa izan zen.

Izan ere, paradoxikoki, Miguel Ángelen hilketa, bere gogortasun guztiaz, ez zen alferrik izan: ETAren bere buruaren aurkako graziazko kolpe bihurtu zen. ‘Ermuko espiritua’ talde terroristaren erorketaren mugarrietako bat izateraino.

Erakusketa honetan zehar, lehen orrialdez orrialde, terrorismoaren ondorioz odolusten ari zen herrialde baten irudia jasan genuen. Edulkoratzailerik gabeko lehen orrialdeak, iraganera itzultzean bezala minaren irudi atsekabegarrira itzultzen gaituztenak; Espainian terrorismoaren alderik gordinena erakusten digutenak, baina baita herritarren erantzun heroikoa ere. Gaur inauguratuko dugun erakusketak bertute nagusi hau dauka: komunikabideetako informazioa egia gogorarazteko erabiltzea.

Batzuek lehen orrialde hauek ikus ditzakete erritual makabro haren barruan, non atentatuaren atzetik hil-kapera, kontzentrazioak, hileta, alargunaren eta seme-alaben malkoak, manifestazioak, liskar politikoa zetozen. Baina gaur egungo ikuspegiarekin eta bakea konkistatuta, lehen orrialdeek bidean geratu zirenak gogorarazten dizkigute, baita bizirik atera eta ez ahazteko eta gertatu zenaren testigantza iraunkorra emateko gaur hemen jarraitzen dugunak ere. Komunikabideek eta, bereziki, El Correok eta Diario Vascok, jokatu zuten papera gogoratzeko ere bai, ETAren obsesio totalitario fanatikoen itua askotan izan zirenak.

Lehen orrialde horiek erakusten duten testigantzak argi islatzen du nola prentsa libreak aurre egiten dien zenbaitek benetako historia berrikusteko eta inoiz gertatu behar ez zuten gertaerak edulkoratzeko edo epikaz kargatzeko ahaleginei. Horregatik, erakusketa  honek gure zentzumenak aktibatzen ditu eta begiratzera, behatzera eta, batez ere, hausnartzera gonbidatzen gaitu.

Euskal Autonomia Erkidegoko Espainiako Gobernuaren ordezkaria naizen aldetik, Vocento Taldeari eskerrak eman nahi dizkiot zuen ekarpenagatik eta benetako informazioarekiko eta kazetaritzarekiko konpromisoagatik, hau da, historiaren ispiluan begiratzeko gai izango den gizarte zintzo eta bidezkoago bat eraikitzeko tresna gisa ulertuta.

Eskerrak ere emango dizkiet Florencio Domínguezi eta bere giza taldeari Terrorismoaren Biktimen Oroimenerako Zentroan, Terrorismoaren Biktimen Fundazioari eta Miguel Ángel Blanco Fundazioari, egia zabalduko egiten duten ahaleginagatik, mingarria izango bazaigu ere.

 

Eskerrik asko